Column: De tovenaar en de profeet

Voor mij een mooie gelegenheid om van de schrijver zelf te horen waar het boek over gaat en hoe we zijn ideeën moeten zien met betrekking tot de landbouw van nu. Het boek gaat namelijk over de landbouw en de uitdagingen die de landbouw heeft.

Oplossingen

De uitdagingen dan wel problemen die de huidige landbouw heeft hoef ik hier niet meer te schetsen. Over de oplossingen lopen de meningen nogal uiteen. Charles C. Mann beschrijft in zijn boek eigenlijk twee verschillende manieren om de landbouw te benaderen en die twee verschillende manieren leiden tot totaal verschillende oplossingen.

Die verschillende benaderingen duidt hij heel mooi met de metafoor van De Tovenaar en De Profeet. Waarbij de tovenaar staat voor het principe dat we alle problemen van de huidige landbouw op kunnen lossen door het toepassen van steeds meer, innovatieve, technieken. Terwijl de profeet staat voor het idee dat we met de moderne landbouw juist te ver zijn doorgeschoten met diezelfde techniek en dat de echte oplossingen dus liggen in weer meer met de natuur te gaan boeren. Juist met minder techniek dus.

Kunstmest

Een mooie tegenstelling om een avond in De Balie mee te vullen. De schrijver had een mooi evenwichtig verhaal over de landbouw met inzichten die voor aanwezige publiek de ene keer tot herkenning leidde en de andere keer tot verbazing. Zo vertelde hij dat de helft van de wereldbevolking afhankelijk is van kunstmest als het gaat om hun voedselvoorziening. Een boodschap die niet iedereen graag hoort. Om vervolgens te stellen dat wij in Nederland dan misschien denken dat de stikstofvervuiling van het milieu een Nederlands verschijnsel is, maar dat de waarheid is dat dit, net als klimaat, een wereldwijd probleem is. Maar dat andere landen dit nog niet willen erkennen.

Zo was er voor iedereen wel iets wat in de smaak viel en iets wat we liever niet willen horen. De kern van zijn boodschap is eigenlijk dat zowel de tovenaar als de profeet een beetje gelijk hebben. Dat het niet of de tovenaar is die gelijk heeft of de profeet, maar dat we verstandig om moeten gaan met het goede uit deze twee verschillende denkwijzen.

Verrassing

Toen aan het eind van de avond de vraag gesteld werd welke oplossing hij nu voor zich zag om de problemen die de huidige landbouw veroorzaakt als het gaat om klimaat, milieu en natuur op te lossen, verraste hij mij opnieuw. Er klonk namelijk een direct en oprecht: ik weet het niet.

Gevolgd door; Ik ben eigenlijk naar Nederland gekomen om van jullie te horen wat de oplossing is. Nederland is een rijk land, de problemen die andere landen de komende decennia gaan voelen spelen hier al jaren. Nederland staat bekent om z’n vooruitstrevende landbouw, de sterke landbouwindustrie, het hoge kennis niveau en vakkundige boeren. Dus ik ga er vanuit dat de oplossing van de problemen van nu door jullie bedacht gaan worden, dat jullie voor ons het volhoudbare voedselsysteem van de toekomst gaan ontwikkelen.

Samen

Dan hebben jullie meteen je nieuwe exportproduct voor de toekomst te pakken: een volhoudbaar en duurzaam voedselsysteem. De vraag is nu: durven wij ook zo naar de toekomst en onszelf te kijken? Hebben wij het lef om met elkaar te zeggen; Ja, wij kunnen en moeten het voedselsysteem van de toekomst ontwikkelen. Ik denk dat we dat kunnen als we de tovenaars en de profeten maar samen aan die nieuwe toekomst laten werken.