Column: Opgelegde kans voor team Adema

Er werd een verlening aangekondigd en kwamen de aanvoerders NAJK, Biohuis, LTO en het ministerie van LNV, Adema, met vier twistpunten naar buiten: Grondgebondenheid en mest (1), bescherming van de blijvende boer en tuinder (2), PAS-melders en interimmers (3) en als laatste een structurele financiering voor beheer van natuur en landschap (4). Over deze vier zaken kunnen de partijen het nog niet met elkaar eens worden. Hoewel alle punten zeer belangrijk zijn voor onze sector, vind ik het onbegrijpelijk dat het punt structurele financiering voor natuur- en landschapsbeheer, na maanden onderhandelen, nog op dit lijstje staat. Juist dit punt lijkt mij voor minister Adema een inkoppertje.

Aantrekkelijk landschap

Vanuit alle belangen aan tafel bezien is een structurele financiering voor beheer van natuur- en landschapsbeheer voor agrariërs logisch. Boeren, omdat ze door structurele financieringen voor beheer van landschap en natuur een vast onderdeel van het verdienmodel kunnen maken en daarmee de druk op productie mogelijk kunnen verlagen. Natuurorganisaties, omdat ze met allerlei tekorten (personeel, financiële middelen e.d.) kampen en ook alle beoogde nieuwe natuur in ons land natuurlijk beheerd moet worden. Zelfs voor het Rijk, provincies en waterschappen zit er logica in om een structurele financiering voor natuur- en landschapsbeheer voor boeren te organiseren. Een aantrekkelijk landschap hoort bij een leefbaar platteland en heeft ook een recreatiewaarde voor het toenemende aantal stedelingen dat het platteland in trekt voor ontspanning en rust. Het draagt bij aan het algemeen belang van de burger. Dé rol van de overheid.

Dat dit nog steeds punt van onderhandeling is, vind ik raadselachtig. Nagenoeg alle partijen, links tot rechts en van donker tot lichtgroen pleiten al geruime tijd voor het organiseren van structurele beloningen voor het leveren van ecosysteemdiensten, zoals dit mooi ambtelijk wordt genoemd.

Essentieel

Wellicht gaan de onderhandelingen nog over het financiële aspect. Het bieden van economisch perspectief zet aan tot beweging, al helemaal als dit gepaard gaat met zekerheid op de lange termijn. Hierbij maakt het verschil tussen een vergoeding op basis van kostencompensatie of een bedrag dat daadwerkelijke een beloning oplevert ten opzichte van bestaande situatie nogal uit. Agrariërs verdienen meer dan alleen een onkostenregeling. Wil je een stuk meer agrariërs verleiden en inzetten voor natuur- en landschapsbeheer, dan zijn daadwerkelijke beloningen, voor de lange termijn vastgelegd, essentieel.

Adema heeft nu de kans om te scoren en landschapsbeheer de komende decennia een ‘boost’ te geven. Er is een voorzet op maat gedaan door zowel agrariërs en natuurclubs: is Adema nu in staat om te scoren in het belang van de sector, biodiversiteit en de samenleving als geheel? En de vraag is of er een vergelijkbare situatie zal voordoen voor de minister, in topwedstrijden krijg je immers weinig opgelegde kansen. Bij slechte prestaties dreigt in de voetbalwereld al gauw een ontslag, en instabiliteit op het landbouwdossier kan vak K op dit moment niet gebruiken. Binnenkoppen dus!

---

Amber Laan

Amber Laan schrijft maandelijks een column voor de website van Agraaf. Ze maakt sinds eind 2020 deel uit van een maatschap met haar ouders Bianka en Robert en haar jongere zus Emma. Gezamenlijk runnen zij een melkveebedrijf met 80 koeien op 65 hectare grond in Polder Zeevang, een aangewezen Natura 2000-gebied Zeevang in Laag-Holland (NH). Gezien deze hoeveelheid grond zijn Amber en haar familie druk bezig om de extensivering van hun bedrijf nog meer vorm kunnen geven, gekoppeld aan een gezond verdienmodel.

Onlangs behaalde ze haar master Bestuur en Beleid, gericht op de landbouwsector, aan de Universiteit Utrecht. Haar bachelor agrarische economie en beleid had ze daarvoor in Wageningen gedaan. Ze is ook voorzitter bij het Hollands Agrarisch Jongeren Kontakt en adviseur duurzame landbouw bij Schuttelaar & Partners. Amber Laan is te volgen op Twitter: @Amberlaan7.