Column: Een biologisch dilemma

Met ambitie is niets mis. Het prikkelt en zet aan tot nadenken. Bovendien, als de ambitie vanuit de overheid komt, kunnen er regelingen worden gemaakt of zelfs wetgeving om die ambitie te realiseren. Zo kijk ik ook naar het actieplan van minister Adema. Hij wil in 2030 naar een landbouwareaal dat voor 15 procent bestaat uit biologisch. Dat percentage is afgestemd met allerlei partijen, dus blijkbaar denken velen dat deze ambitie haalbaar is. Ik vraag me af of dat echt zo is, na mijn bezoek aan de Biobeurs in Den Bosch.

Reklamecampagne

Minister Adema liet daar verstek gaan vanwege Haagse verplichtingen, die volgens zijn vervanger Guido Landheer samenhingen met de ‘landbouwtransitie waar we middenin zitten’. Landheer zelf vertelde weinig nieuws, maar benadrukte vooral dat de consument aan zet is. Daar gaat het actieplan dan ook flink op inzetten. Enigszins sceptisch mogen we daar best op zijn, want reclamecampagnes uit het verleden hebben niet voor veel groei gezorgd. Dat komt onder meer doordat de Nederlandse consument vooral naar de prijs kijkt.

Imagoprobleem

Wat wel helpt, zijn initiatieven in de markt. Bijvoorbeeld van Hak, die de beurs gebruikte als platform voor de aankondiging om in 2027 alleen nog maar biologische groente in hun potjes te stoppen. Topman Timo Hoogeboom vertelde dat er al enkele telers op de ochtend van het nieuws belden, omdat ze meer hectares wilden contracteren. Deze ambitie van Hak kan goed uitpakken. Maar het kan zijn dat de potjes zich uit de markt prijzen. En tekenend vind ik dat Hoogeboom ‘bio’ op het etiket een risico noemde. Hij stelt dat bio een imagoprobleem heeft.

Natuurinclusief als zorg

Hoogeboom hield daarmee de biologische sector een spiegel voor, waar de sector iets mee moet. Maar in plaats van zich daar druk over te maken, ziet de biologische sector zelf een ander probleem. Voorzitter Douwe Monsma van Biohuis, de belangenorganisatie van biologische boeren en tuinders, ziet de vergroening van de landbouw als een bedreiging van de biologische sector. Wanneer de gangbare landbouw natuurinclusiever wordt, hoe blijf je dan als biologische sector onderscheidend, vroeg hij zich af. Op zich een goed punt, maar het lijkt meer een zorg om lijfsbehoud dan om de doelstellingen die de biologische sector nastreeft.

Juist applaus

Stel dat het lukt om meer boeren via beleid of stimuleringsregelen zover te krijgen dat ze geen chemische middelen en kunstmest meer gebruiken. En dat ze allemaal een klein beetje aan natuurbeheer gaan doen langs sloten of hagen. Dat zou in mijn ogen vanuit de kerngedachte van biologisch juist op applaus moeten rekenen. Dit is namelijk wat de biologische sector al tientallen jaren nastreeft. Door te stellen dat bio onderscheidend moet blijven, wordt de lat voor biologische boeren hoger gelegd. En wordt die misschien wel onoverbrugbaar voor gangbare boeren die de overstap willen maken.

Consumentenprijs

Nu snap ik de houding van Monsma wel, als ik kijk naar het prijsbeleid. Want een nog hogere kostprijs van biologische productie is een goede verantwoording voor een hogere consumentenprijs. Maar het is de vraag of er met inflatie en waarschijnlijk structureel hogere prijzen voor voedsel, ook na allerlei mediacampagnes en optimalisaties in supermarkten, voldoende vraag is naar deze biologische producten.

True pricing

Landheer benoemde nog wel dat er op het ministerie naar true pricing wordt gekeken. Daarmee wilde hij aangeven dat er in ieder geval nagedacht wordt over fiscale maatregelen rondom ons voedsel. Maar onze overheid kennende zal dat eerder tot hogere tarieven gaan leiden op gangbaar geproduceerd voedsel dan tot een lager btw-tarief op biologische producten. Laat staan afschaffing van de btw. Ook hogere tarieven op gangbaar acht ik niet waarschijnlijk, want dat raakt direct de portemonnee van burgers, of beter gezegd kiezers.

Niet te star

Ik denk dat Landheer beter kan aangeven dat er voor de doelstelling niet al te star naar biologische certificering gekeken moet worden, maar naar de principes van biologisch. Dan zie ik in ieder geval haalbaardere doelen.