Column: Ont-framen

Voor sommige partijen lijkt de term ‘boer’ op zichzelf al een frame te zijn. Ik denk dat een beetje minder framing het verenigen van verschillende belangen een stuk eenvoudiger maakt. En we daardoor ook vlotter stappen kunnen zetten in de zoektocht naar gedragen oplossingen voor allerlei crises.

We spreken van een frame als er een overtuigingstechniek in een communicatie-uiting is verwerkt. Dit kan bijvoorbeeld met woorden zijn, denk maar eens aan het verschil tussen subsidie ‘ontvangen’ of subsidie ‘slurpen’. Ook beeld kan geframed worden. Zo ontvang ik al een tijdje foto’s van koeien die volgens een dierenwelzijnsorganisatie last hebben van hittestress, die er precies zo uitzien als mijn dieren als ze horizontaal liggen te chillen bij niet-tropische temperaturen. Framing kan ook door bepaalde informatie meer aandacht te geven dan andere details. Dit is veel te zien in de Tweede Kamer-debatten, waar Kamerleden vaak de voor hen positieve informatie uit een rapport aandragen in de discussie of voor hen mooie stukken uit een debat knippen om op sociale media met hun achterban te delen.

‘Koeien grazen land op’

Momenteel hebben talkshowgasten en columnisten de mond vol frames over boeren en wat zij wel en niet mogen, moeten en kunnen doen. Onlangs las ik de volgende titel: ‘Koeien grazen een kwart van ons land kapot’. Dat is een hele interessante. Door een grootteterm te gebruiken, ‘kwart van ons land’, geef je onwetenden gelijk een gevoel dat dit heel erg veel moet zijn. Daarnaast wordt door de term ‘ons’ het gevoel gewekt dat koeien een plekje innemen waar de lezer recht op had. Is dat feitelijk correct, of wil de schrijver jou op een bepaalde manier laten denken?

Ook in de agrarische sector zelf wordt aan framing gedaan, denk aan de term ‘geitenwollen sok’ of ‘grachtengordel elite’ als over andersdenkenden wordt gesproken.

Een versnelling lager

Communicatie zonder een vorm van framing is een utopie, er wordt immers altijd voor een bepaalde uitspraak of tekst gekozen en niet voor een andere. Maar door gebruik te maken van veelvuldige of zeer negatieve frames richting een gehele doelgroep, organisatie of sector, leidt dat af van de kernboodschap. Als je doel is om andersdenkenden te prikkelen, dan werkt veelvuldig gebruik van negatieve of slecht onderbouwde frames afleidend. Dit wekt, in elk geval bij mij, een soort weerstand op.

Juist in dit sterk gepolariseerde speelveld zou het partijen sieren het gebruik van framing een versnelling lager te zetten. Hiermee doel ik vanzelfsprekend op alle betrokken partijen, al zal het voor sommigen zeer lastig zijn, omdat zij met enkel framing als instrument hun bestaansrecht behouden en op geen enkele manier bijdragen aan oplossingen die werkbaar zijn voor boer, biodiversiteit, waterkwaliteit en het klimaat.

Amber Laan

Amber Laan schrijft maandelijks een column voor de website van Agraaf. Ze maakt sinds eind 2020 deel uit van een maatschap met haar ouders Bianka en Robert en haar jongere zus Emma. Gezamenlijk runnen zij een melkveebedrijf met 80 koeien op 65 hectare grond in Polder Zeevang, een aangewezen Natura 2000-gebied Zeevang in Laag-Holland (NH). Gezien deze hoeveelheid grond zijn Amber en haar familie druk bezig om de extensivering van hun bedrijf nog meer vorm kunnen geven, gekoppeld aan een gezond verdienmodel.

Onlangs behaalde ze haar master Bestuur en Beleid, gericht op de landbouwsector, aan de Universiteit Utrecht. Haar bachelor agrarische economie en beleid had ze daarvoor in Wageningen gedaan. Ze is ook voorzitter bij het Hollands Agrarisch Jongeren Kontakt en adviseur duurzame landbouw bij Schuttelaar & Partners. Amber Laan is te volgen op Twitter: @Amberlaan7.