Video: Drukdrainage en de greppelinfiltratie dragen bij aan veenbehoud onder grasland

Het Innovatie Programma Veen (IPV) heeft zich de afgelopen vijf jaar bezig gehouden met de vraag of het mogelijk is om agrarische bedrijfsvoering in de veenweidegebieden te combineren met vernattingsproblemen voor bodembehoud. Omdat vernatten van de bodem zorgt voor veenbehoud en broeikasgasuitstoot vermindert zijn twee maatregelen onderzocht: melkveehouderij met een hoger grondwaterpeil en natte teelten.

Bij melkveehouder Kramer is voor het project drukdrainage aangelegd in een perceel en zijn bestaande greppels gebruikt om water in de laten. De drukdrainage en de greppelinfiltratie brengen (vooral in de zomer) water in de graslandpercelen, waardoor de bodem natter blijft en veen beter behouden blijft. Bij beide maatregelen is vastgesteld dat ze bijdragen aan veenbehoud, de bodemdaling remmen en de broeikasgas uitstoot verminderen. Het sturen met water vergt wel nieuwe kennis en investering.

Alternatieve teelten

Met een nattere bodem kan niet alles meer geteeld worden. De gewassen Lisdodde en azolla zijn daarp, als nieuwe teelten getest tijdens het project. Deze natte teelten groeien met een grondwaterstand net onder of boven het maaiveld. Er is nog weinig ervaring met natte teelten. Het IPV was één van de eerste initiatieven die op grotere schaal onderzoek deed naar het zaaien, inplanten, groeien en oogsten. Afgelopen vijf jaar is kennis opgedaan over optimale zaaitechnieken, voedingsvraag van het gewas en plagen en ziektes bijvoorbeeld. Ook is onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om de nieuwe teelten te vermarkten. De onderzoekers concluderen dat er kansen liggen voor de afzet van lisdodde en azolla, bijvoorbeeld als bouwplaten, als substraatteelt, als veevoer of als isolatie. Maar er zijn nog veel onzekerheden. Natte teelten zijn nog geen bedrijfszeker alternatief voor boeren. Ook is meer onderzoek nodig naar de broeikasgasuitstoot van de teelten.

Vijf jaar te kort

Ondanks dat de afgelopen vijf jaar al verschillende inzichten heeft opgeleverd denk de onderzoekers dat een meetreeks van vijf jaar te kort is. Met name voor bodemdaling en broeikasgasuitstoot is een langere meetreeks van zo’n 10 jaar nodig om goede conclusies te trekken. Dat komt doordat beide door vele factoren beïnvloed worden. Denk aan bodemtemperatuur, type bodem, bodemleven, het weer, bemesting, waterkwaliteit en vorm van beweiding of type teelt.

Vervolg

Ondanks dat de proef is afgelopen zal de IPV-locatie Zuiderveen (natte teelten) als proeflocatie blijven fungeren. Hierbij zal op landelijk niveau samengewerkt worden met andere proeflocaties zoals Veenweiden Innovatie Centrum (VIC) en locaties in de provincie Friesland.

Agrarische natuurvereniging Water, Land & Dijken is bezig met het oprichten van een loket veenweideboeren. Binnen dit loket komt kennis, subsidie en advies beschikbaar met betrekking tot vernattingsmaatregelen.