Proef in polder Spengen heeft effect op grondwaterstand

In deze polder is voor het eerst in Nederland op grotere schaal actieve waterinfiltratie in de praktijk getest. Vanaf 2016 hebben zeven boeren in samenwerking met Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden ingezet om de bodemdaling van het veen te remmen en de CO2-uitstoot te beperken. Hiervoor is ongeveer 15 procent van de agrarische percelen in Spengen voorzien van een waterinfiltratiesysteem. Hiermee kunnen de boeren per perceel de grondwaterstand zelf regelen.

Bodemdaling

‘Gedurende vijf jaar zijn diverse aspecten onderzocht: grondwaterstanden, bodemhoogte, waterkwantiteit, bodemvocht, bodemconditie, draagkracht, stroomverbruik en kosten. Praktijkervaringen van de boeren waren ook een belangrijk onderdeel van de proef’, meldt Stichse Rijnlanden in een bericht. Hiermee is het gelukt om inzicht te krijgen in het effect van actieve waterinfiltratie op het remmen van de bodemdaling.

‘De grondwaterstand is in het groeiseizoen duidelijk hoger gehouden. Dat geldt ook voor de bodemhoogte in een droog seizoen. De verwachting is dat actieve waterinfiltratie een remmend effect heeft op bodemdaling.’ Om iets te kunnen zeggen over het effect van waterinfiltratie op de langjarige bodemdaling is er volgens het waterschap een meetreeks van minstens zes jaar nodig. In Spengen wordt nu vijf jaar gemeten. Daarom is het nog te vroeg om algemene conclusies te trekken en wordt er nog aan bodemhoogte gemeten tot 2026, meldt het hoogreemraadschap.

Uit de proef is gebleken dat et effect op de bedrijfsvoering van boeren neutraal lijkt te zijn. Het systeem vraagt wel een flinke investering en heeft het onderhoud nodig.

Weidevogelproef

Binnen de bedrijvenproef is er ook een proef met weidevogels gedaan. ‘Daarbij lukte het om de grondwaterstand met waterinfiltratie substantieel te verhogen. Hierdoor ontstonden plas-dras situaties op de lagere delen van de percelen. Deze trokken weidevogels aan, die in aantal zijn toegenomen op de percelen met waterinfiltratie.’

Met het waterinfiltratiesysteem wordt geprobeerd de grondwaterstand in het perceel actief hoger te houden door waterinfiltratiebuizen aan te sluiten op een waterton met pomp (drukdrainage), in plaats van op de sloot. Hierdoor blijft de veenbodem, die te vergelijken is met een spons, vochtig. De proef is mede gefinancierd door de provincie Utrecht en duurde vijf jaar van 2017 tot en met 2021.