‘Rare wetten zijn hobbels in de weg’

Arjen Schoustra, een melkveehouder uit Oosterwierum (FR), is net zoals velen andere boeren de afgelopen tijd gaan protesteren. „Ik ben geen boze boer, maar een teleurgestelde boer jegens de overheid. De overheid ging de fout al in toen het melkquotum werd afgeschaft. Ze hebben gewoon geen lange termijn visie.” Tineke van den Berg voelde zich niet geroepen om te protesteren „Als de overheid geen langetermijnvisie heeft, dan maak ik hem zelf wel.” Van den Berg heeft een biologische boerderij in de buurt van Almere (FL) die De Stadsboerderij heet. „Maar ik heb ook wel een beetje last van de kaders van de overheid, ik wil bijvoorbeeld graag mijn koeien gaan melken. Maar door fosfaatrechten is dat niet mogelijk.”

Van den Berg: „Toen ik op de hogere landbouwschool zat ging het vooral over meer en efficiënter produceren en ik zag de industrialisatie. Het ging me aan het hart dat de landbouw steeds meer industrie werd. Ik houd koeien omdat ze mest produceren waarvan mijn gewassen weer groeien. Het doet ook zeer dat koeien worden neergezet als ‘klimaatkillers’, terwijl ze met mest zoveel aan de bodem kunnen geven.”

Cynisch

Bettina Bock, hoogleraar inclusieve plattelandsontwikkeling aan de Universiteit van Wageningen, ziet ook dat boeren last hebben van het wisselende beleid van de overheid. „Het beleid is natuurlijk altijd uitgegaan van meer produceren, dus moderniseren en intensiveren. Maar dit heeft ervoor gezorgd dat bedrijven niet meer in balans zijn. Kringlooplandbouw is nu als stip aan de horizon gepresenteerd door de minister en daarmee moet alles weer in balans komen. Maar na de presentatie van die stip, viel het een beetje stil.”

„Veel jonge boeren die ik spreek zijn heel erg cynisch over de overheid”, reageert Siebe van de Crommert. Van de Crommert wil over vier jaar het melkveebedrijf van zijn ouders overnemen in Erp (NB). „Mijn ouders hebben altijd heel goed en efficiënt geproduceerd, maar nu gaan we naar een nieuwe tijd met een nieuwe generatie. Vandaar dat ik ervoor kies om kaas te gaan maken, over te schakelen naar biologisch en een zorgtak wil opzetten. Dat past bij mij en bij het bedrijf. De overheid stelt bepaalde kaders en binnen die kaders moet je ondernemen en je kansen zien.”

Schoustra ziet verbreden voor zijn eigen bedrijf niet zitten. „Dat verbreden moet wel bij je passen, ik ben heel tevreden met het bedrijf dat ik nu heb en ik kan ook prima rondkomen met deze melkprijs. Niet alles werkt hetzelfde bij elke boer.” Dat is Van de Crommert met hem eens. „Melkveehouders zijn bijna niet te kaderen. Beleid moet dan ook veel minder generiek zijn en meer specifiek.”

Grondgebondenheid

Schoustra: „Als ik landbouwminister zou zijn, dan zou ik eerst zorgen dat ik een team mensen om me heen heb die verstand van zaken hebben. En ik wil een stip op de horizon zetten. Ik denk dat grondgebondenheid een goede stip kan zijn, zeker voor mijn bedrijf. Je tackelt dan heel veel dingen en het is voor iedereen heel duidelijk: zoveel koeien per hectare, punt.”

Ook Van den Berg ziet grondgebondenheid als oplossing voor veel problemen waar de sector nu tegenaan loopt. „Ik hou me op mijn bedrijf al aan grondgebondenheid. Wij hebben niet meer koeien dan dat we mest nodig hebben. Met grondgebondenheid wordt landbouw weer een middel om de bodem te verbeteren.”

Van de Crommert zou willen dat naast grondgebondenheid ook wordt gekeken naar de maatschappelijke functie van bedrijven. „Wij hebben koeien, omdat bij ons in de buurt alleen gras goed kan groeien. Varkens verwerken onze restproducten en dat is hun functie in de maatschappij. Afhankelijk van de hoeveelheid reststromen bepaal je hoeveel varkens we in Nederland moeten hebben om die reststromen te verwerken. Ik snap de visie van grondgebondenheid, maar hoe zorgen we er dan voor dat onze maatschappelijke waarde ook ten gelden komt? Boeren zijn veel breder inzetbaar dan alleen als voedselproducent.”

Stoppen

Ondanks de uitdagingen denkt geen van de drie boeren eraan om te stoppen. Schoustra: „Het gaat zoals het gaat. Ik krijg van alles over mezelf heen maar ik moet gewoon door. Boer zijn is ook geen baan het is een ‘way of life’.” Ook Van de Crommert heeft geen spijt van de beslissing om het bedrijf over te nemen. „Soms komen er rare wetten op ons af, maar dat zijn maar hobbels in de weg. Daar bedenken we wel wat op.”

Luister de hele uitzending hier terug.