Nieuw waterschapsbelastingsstelsel van de baan

Te ingewikkeld, te politiek en een grote kans op forse prijsverhogingen voor boeren. Dat waren de geluiden vanaf de geborgde landbouwzetels in waterschappen in heel Nederland. Boeren hingen een tariefstijging boven het hoofd die kon variëren van een verdubbeling tot een vervijfvoudiging en dat was onverkoopbaar aan de achterban, aldus de bestuurders. Dat correspondeert met de reden die unievoorzitter Rogier van der Sanden geeft aan nieuws-website Binnenlands Bestuur: het ontbreekt de nieuwe waterschapsbelasting aan draagvlak.

Opmerkelijk is dat in datzelfde interview Van der Sande aangeeft dat het als een verrassing komt dat er te weinig draagvlak is. „Er is een goed proces doorlopen waarin iedereen zijn zegje heeft kunnen doen”, zegt de unievoorzitter, mede doelend op dat verschillende natuurorganisaties en LTO aan de gesprekstafel hebben plaatsgenomen.

Draagvlak

Het aantal boeren in Nederland daalt al jaren, wat betekent dat steeds minder boeren de vergoeding voor hetzelfde aantal hectares moeten ophoesten. Aan de overkant van de sloot staat het al jaren stijgende aantal burgers die dezelfde lasten onder steeds meer mensen kunnen verdelen. Een oneerlijke verdeelsleutel en een trend die zich ook afspiegelt in de samenstelling van het waterschapsbestuur.

„De geborgde zetels staan overduidelijk op de tocht. Mocht de politieke ruimte groeien, wat een zekerheidje is met dit stelsel, dan kunnen wij steeds minder draagvlak creëren voor boeren,” reageerde Willem Boer, melkveehouder en lid algemeen bestuur van Schieland en Krimpenerwaard , eerder in een interview met Agraaf.

„Naast deze verdeelsleutel krijgt het algemeen bestuur van een waterschap de mogelijkheid het kostenaandeel van elke categorie maximaal 15 procentpunten hoger of lager vast te stellen om in te spelen op regionale verschillen”, zegt Cathelijn Peters, directeur van Unie van Waterschappen. De boerenbestuurders in Nederland zagen de bui al hangen: Het aantal boeren is niet opgewassen tegen het aantal burgers met als gevolg dat de landbouw de dupe wordt van de bestuurlijke ruimte. Ontlasting voor burgers, belasting voor boeren.

Alhoewel verbonden aan verschillende waterschappen, klonk het alternatief van de boerenbestuurders net zo eenduidig als de kritiek op het potentiële nieuwe systeem: pas het huidige beleid aan. En het lijkt erop dat dat precies is wat de Unie van Waterschappen nu van plan is. Hoe of wat is nog onduidelijk.

Filosofie

De OESO gaf in 2014 de aanbeveling aan de Unie van Waterschappen om de heffing op de watersystemen opnieuw vorm te geven. De CAB, Commissie Aanpassing Belastingstelsel is in het leven geroepen om dit advies vorm te geven. De CAB hield het credo ‘de vervuiler betaald’ en het nooit gedefinieerde ‘profijtbeginsel’ aan als financiële en ethische richtlijn. Deze filosofieën zijn met de instandhouding van het huidige stelsel vervallen, waardoor jaren van vergaderen kunnen worden doorgespoeld.