Column: Goede wil en gebrekkig, ondeskundig leiderschap

Afgelopen week was het weer zover; een brief van de minister van LNV met voorstellen tot aanpassingen van de fosfaatwetgeving en de monitoringcijfers van het CBS. Geen generieke korting maar verdergaande afroming bij handel, om de door het ministerie eerder gemaakte blunders te corrigeren. Dat zeggen ze zo niet, maar daar komt het wel op neer.

Slepen met doelpalen

Dezelfde minister begon vorig jaar met heel veel goede wil met de inzet voor een nieuw mestbeleid. Die inzet is inmiddels is afgezwakt naar een heroriëntatie. Voortdurend worden de doelpalen versleept en gaat het spel verder met aangepaste spelregels. Je vraagt je inmiddels af of de betrokken beleidsmakers zichzelf in de spiegel durven aan te kijken en dan hardop denken: 'Wat doen we het toch top met die fosfaatwet. De waterkwaliteit gaat vast met sprongen vooruit door onze prachtwet'.

Zuivelondernemingen

Een wet die verdeeldheid in de sector teweeg heeft gebracht en een wet die een paar zuivelondernemingen momenteel wel heel toevallig goed van pas komt. Zuivelondernemingen die het korte termijn, eigen belang boven het belang van de sector melkveehouderij op langere termijn hebben gesteld.

In de praktische uitwerking loopt de fosfaatwet keer op keer vast op gebrekkige kennis in de top van LNV over hoe de melkveehouderij daadwerkelijk is vormgegeven en hoe de structuur van de sector en de individuele belangen zijn opgebouwd. De fosfaatwet kent een mate van verfijning, die in de boerenpraktijk nooit kan worden bereikt en worden waargemaakt. Een schijnvertoning van verfijning die in de uitvoering en handhaving dus ook onhoudbaar zal blijken te zijn.

Bedrijfsspecifieke verantwoording

Volgens het CBS had de totale melkveehouderij in 2016 een stikstofproductie in mest van 295 miljoen kg. Dat gaf een overschrijding van het stikstofplafond met 4,6%. Inmiddels zijn er een kleine 200.000 minder melkkoeien (12%) en 360.000 stuks minder jongvee (28%). En toch zouden we nu het stikstofplafond overschrijden?

De CDM heeft op verzoek van LNV dit voorjaar een advies gegeven over 'Bedrijfsspecifieke verantwoording fosfaatrechten'. Het advies zit als bijlage bij de brief die de minister vorige week aan de Tweede Kamer stuurde. In een kleine twintig pagina’s zeggen ze eigenlijk dat er geen bedrijfsspecifieke verantwoording kan worden gerealiseerd op het merendeel van de bedrijven. Daar waar het wel wordt gedaan kennen we afwijkingen van bij elkaar opgeteld 10% tot 20%.

Gebrek aan deskundigheid

Het ministerie en ook de minister varen blindelings op deze commissie van 'deskundigen', want zowel bij de minister zelf als in de top 20 van het ministerie ontbreekt het aan deskundigheid. Overigens zijn ze ook niet deskundig genoeg om te beoordelen of ze wel deskundige adviezen krijgen.

En zo kan het gebeuren dat er niets verandert vanwege gebrekkig politiek leiderschap door zowel de minister als de de Tweede Kamer, gebrekkige deskundigheid in ambtelijke top LNV en de minister zelf en welbegrepen eigenbelang van zuivelondernemingen.