Moerdijk zat dan ook menigmaal in de route. Ik kan enorm genieten van het karakteristieke West-Brabantse landschap waar de strijd tegen het water in de delta nog zichtbaar is en de grens tussen de arme zandgronden en rijke kleipolders in de cultuur en bouwstijlen terug te zien is.
Niet alleen voor onze voedselproductie zijn de polders belangrijk. De overgangen in de delta, de dynamiek van de natte natuur langs landbouwgronden en de buitendijkse slikken en schorren zijn cruciaal voor tal van trekvogels die hiervan afhankelijk zijn. De verbinding met de zee en de invloeden van de delta hebben dit gebied gevormd en zijn waarde gegeven.
Hoe wrang is het dat juist deze unieke ligging in de delta en aan diep water een gewilde vestigingsplaats is voor de industrie. De petrochemische industrie groeide als kool. De snelwegen bleken ideaal om de aanvoer over zee snel naar het achterland te transporteren. De rode loper werd in Brabant uitgerold voor XXL-distributiecentra die zorgden voor een verdozing van het landschap die zijn weerga niet kent.
Langzaam maar zeker omsingelden distributiecentra, chemische industrie en de energiehubs de open akkers en de dorpen. Bouwplannen die nota bene met de opkoop van stikstofruimte van boerderijen door heel Nederland mogelijk werden gemaakt. Leidingen boven en onder de grond werden de nieuwe linten die het landschap grijs dooraderden.
Oneindig grote plakken asfalt vervingen de glimmende vette klei. Karakteristieke landweggetjes kregen nieuwe namen als Cargoweg en Exportweg. En nu wordt aan dit gebied de genadeklap uitgedeeld, omdat het ook ideaal blijkt om stroom vanaf de Noordzee hier aan land te brengen.
Nu voelen ze in het dorp ook wat wij al jaren voelen en meemaken
De omsingeling van Moerdijk is compleet en met een laatste klap is het dorp officieel onleefbaar verklaard. Een compleet dorp moet wijken voor onze ‘welvaart’ en economische ontwikkeling. Ik hoorde een agrariër zeggen: „Nu voelen ze in het dorp ook wat wij al jaren voelen en meemaken.”
Het gevoel van de salamitactiek, waarmee kostbare landbouwgrond en landschap stapje voor stapje opgeofferd wordt, is niet uniek. Op veel plaatsen in Nederland wordt op dit moment dezelfde ontwikkeling ervaren. Ik zie het hier ook om me heen. In Waalwijk moesten mooie weidevogelgebieden wijken voor grote blauwe BOL-pakhuizen, zodat wij vanavond ons pakketje kunnen bestellen dat morgen op de mat ligt. Het mooie vestingstadje Geertruidenberg, aan de rand van de Biesbosch, wordt inmiddels ook al omsingeld door industrie. De inwoners vragen zich vertwijfeld af of zij in de voetsporen zullen treden van Moerdijk.
Eén ding weten we zeker. Als we het maar laten gebeuren dat steeds meer landbouwgrond verandert in bedrijventerreinen, energiehubs en industrie, zal menig landschap en dorp hetzelfde lot te wachten staan. Het wordt tijd voor een fundamenteel debat of dit ons onze welvaart en economische groei waard is. Mijn hart bloedt bij die gedachte.
Tekst: Hermen Vreugdenhil
Beeld: Agrio archief
