Wiersma: 'Hoop dat boer die twijfelt, door dit platform alsnog een bedrijfsovername doet'
De cijfers over bedrijfsopvolging in de agrarische sector kent Wiersma als geen ander. In 2025 heeft zo'n 59 procent van de boeren die ouder zijn dan 55 jaar, geen opvolger klaarstaan. „Als overheid moeten we daar veel aandacht voor hebben. Een bedrijfsovername is complex. Ik ben daarom blij met het platform dat is gelanceerd, zodat niet elke individuele jonge boer het wiel opnieuw uit hoeft te vinden. Met dit platform brengen we kennis samen en kunnen de best practices opgehaald worden. Ik hoop dat daarmee bedrijfsovernames makkelijk worden. Jonge boeren moeten we koesteren want zij zijn de toekomstige dragers van het landelijk gebied.”
Denkt u dat er met dit platform meer bedrijfsovernames zullen volgen in de toekomst?
„Dat weet ik niet. Ik denk dat de keuze om een bedrijf wel of niet over te nemen, individuele keuzes zijn. Dat hangt niet vast aan zo’n platform. Het hangt ook vast aan het maatschappelijke sentiment en de kansen en uitdagingen die er liggen. Jonge boeren die door willen, gaan sowieso door. Dit nieuwe platform kan een overname wel makkelijker maken. Ik kan mij wel voorstellen dat als iemand twijfelt, het misschien met zo'n platform wel lukt. Een jonge boer kan met deze dienst namelijk genoeg kennis ophalen over hoe het wel kan. Ik hoop dat dat net het laatste stapje kan geven om wel een bedrijf over te nemen. Ik zie daarom ook potentie in dit platform, waar alle kennis wordt gebundeld om jonge boeren te helpen.”
U stelt 4,4 miljoen beschikbaar voor de ontwikkeling van dit platform. Hoe moeten we dit bedrag duiden?
„Voor kennisdeling is dit wel echt een significant bedrag. Het moet de kennisoverdracht rond bedrijfsovernames dan ook echt een boost gaan geven. Met dit bedrag kunnen we de komende jaren even vooruit."
In uw Kamerbrief staat dat er 60 miljoen euro beschikbaar is voor 'Vestigingssteun voor jonge landbouwers' via het GLB. Dat is een verhoging, want het oorspronkelijke plafond was 43 miljoen. Komt dat door uw inzet?
„In 2024 was er 25 miljoen euro aan onbenutte middelen. Normaal gesproken vloeien onbenutte middelen terug naar de begroting van het ministerie van Financiën. Ik heb ervoor gestreden om het geld alsnog beschikbaar te stellen voor de jonge boeren. Dat is gelukt en dit bedrag wordt nu verspreid over meerdere jaren. In 2025 is er daarom 13 miljoen euro extra beschikbaar en voor 2026 en 2027 gaat het om een verhoging van 6 miljoen euro. De definitieve bedragen voor 2026 en 2027 worden op een later moment bekend gemaakt.”
U wilt kijken naar structurele ondersteuning voor jonge boeren via het Meerjarig Financieel Kader (MFK) van de Europese Commissie en het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid GLB). Bij de eco-regeling bleek dat het budget niet toereikend was. Hoe wilt u dat bij een eventuele toekomstige regeling voor jonge boeren voorkomen? Stel dat een boer vergevorderd is met bedrijfsovername, dan moet hij wel kunnen vertrouwen op een betrouwbare overheid.
„Dat snap ik. Volgens mij hebben we bij de eco-regeling als kabinet ook echt geleverd de afgelopen jaren. Oké, dit jaar is het niet gelukt, maar we hebben de jaren ervoor alle potjes binnenstebuiten gehaald om te zorgen dat het geld wel werd gehonoreerd. Ik kan op dit moment nog geen garanties geven omdat ik nog niet weet hoe het nieuwe GLB eruit ziet. Dat gaat op de schop en daar wordt nu nog over onderhandeld. Daarbij zie ik wel dat er binnen Europa veel aandacht is voor jonge boeren.”
„Ik vind daarnaast ook dat je, net als bij de eco-regelingen, consistent moet zijn. Je moet ook niet te veel de regeling zelf gaan wijzigen. Het is niet zo dat je altijd als overheid opeens weer 100 miljoen euro uit de hoge hoed kunt toveren. Daardoor kom je soms best wel in complexe situaties.”
Grond is een zekerheid bij een bedrijfsovername. Dat willen banken graag. Grasland is economisch gezien geen interessant gewas. Dat kan problemen opleveren voor melkveehouders die weinig grond hebben.
„Dat is een herkenbaar punt. Als we grasland willen behouden, moeten we zuinig zijn op melkveehouders. Economisch gezien is grasland geen interessante teelt. Ik geloof nog steeds in een derogatie. Dat is geen gelopen race en best lastig, maar ik heb die strijd nog niet opgeven. Juist vanuit dit perspectief. We kunnen voor melkveehouders grasland dan financieel ook aantrekkelijker maken door bij dat soort teelten meer mest toe te staan, uiteraard binnen de huidige Europese en nationale wet- en regelgeving die we afgesproken hebben met elkaar."
Bent u ook voornemens om actief grondbeleid voor jonge boeren te voeren?
„Natuurlijk is er grip op grond nodig. Daarom hebben we als kabinet ook de Nota Ruimte gepubliceerd. Tegelijkertijd heb je ook gewoon marktwerking tussen ondernemers. Boeren zijn ook ondernemers. We moeten als overheid ook niet alles kapot reguleren. Sommige partijen in de Tweede Kamer willen ook zeggenschap over welke teelten waar mogen en daar dan beperkingen op aanbrengen. Natuurlijk moet er grip op grond zijn en de overheid heeft daar ook een rol in. Ik kan mij wel voorstellen dat de overheid in gebiedsprocessen helpt om de puzzel te leggen."
U noemde al het maatschappelijke sentiment. Het is mooi voor jonge boeren dat er zo'n platform komt, maar de problemen op het gebied van stikstof en mest waar boeren tegenaanlopen, zijn nog niet weg zolang de politiek daar geen duidelijke keuzes in maakt. Hoe kijkt u daar naar in relatie tot dit platform en de maatregelen die u aankondigt in uw Kamerbrief?
„Mijn ervaring is, en daar zit ook een uitdaging, dat jonge boeren kansen zien. Zij hebben de flexibiliteit om in te spelen op toekomstige ontwikkelingen. Zo gaan zij het systeem dat gebaseerd is op doelsturing, meemaken. Dat staat los van dit platform, maar ik geloof oprecht in de kracht van jonge boeren om mee te bewegen met alle ontwikkelingen. De meeste boeren die ik over doelsturing spreek geloven erin en zien ook de mogelijkheden die zo'n systematiek biedt. Als ik met het NAJK om tafel zit, hoor ik ook dat zij kansen zien. We moeten daarbij wel zorgen dat boeren zin hebben om een bedrijf over te kunnen nemen, zodat ze later ook met de overheid kunnen werken aan het realiseren van de doelen die we hebben. Daarom is het bedrijfsovernameplatform zo belangrijk."
U gaat het platform vandaag officieel lanceren in een zaal waar ook jonge boeren aanwezig zijn. Wat is uw boodschap aan hen?
„Júllie zijn de toekomst. Ik vind het echt bewonderenswaardig dat er jongeren zijn die de moed en passie hebben om bedrijven over te nemen en zonder weerzin alle uitdagingen tegemoet gaan met een optimistische blik op de toekomst. Er zijn uitdagingen, maar zeker ook kansen. De wereld ontwikkelt zich en de landbouw zag er honderd jaar geleden ook anders uit dan nu. De landbouw ziet er over honderd jaar ook weer anders uit. Jonge boeren staan aan het begin van het proces. Daarom vind ik het belangrijk dat wij jonge boeren actief blijven steunen."
