Brengt het handelsakkoord met de VS de rust waar Europa op hoopt?

„Elke dag steken meer dan 4,6 miljard euro aan goederen en diensten de Atlantische Oceaan over“, stelt Ursula von der Leyen, de voorzitter van de Europese Commissie, in een opinie-artikel dat gisteren in verschillende Europese kranten is verschenen en waarin ze het handelsakkoord verdedigt. „Met een totale handel van 1.680 miljard euro hebben de VS en de EU de meest omvangrijke economische relatie ter wereld. Daarom is het bereikte akkoord zo belangrijk.“

De Commissie, en Von der Leyen, hebben na het sluiten van het akkoord veel kritiek gekregen omdat het akkoord gunstiger uitvalt voor de VS dan voor de EU. Tegenover een heffing van 15 procent op vrijwel alle goederen die Europa naar de VS exporteert, staat een tarief van nul procent op de goederen die Europa importeert. Maar, zegt de Commissievoorzitter, de EU heeft gekozen voor stabiliteit en voorspelbaarheid in plaats van escalatie en confrontatie. De EU, stelt ze, heeft als enige een tariefplafond; 15 procent, en daar komt niets bovenop. Daarbij, zegt ze, heeft de EU vastgehouden aan haar kernbeginselen, waaronder de waarborgen voor voedselveiligheid.

Techbedrijven

Maar het is maar de vraag of het akkoord de stabiliteit brengt waar Von der Leyen op hoopt. Haar artikel was nauwelijks in de media verschenen toen Trump al, op zijn eigen medium Truth Social, aankondigde om maatregelen te zullen nemen tegen de landen die barrières opwerpen tegen de Amerikaanse techbedrijven. „Ik waarschuw alle landen met digitale belastingen, wetgeving en regels dat ik, als ze deze discriminerende maatregelen niet terugdraaien, hun export belast met aanzienlijke heffingen en exportbeperkingen instel voor onze goed beschermde technologie en chips“, schreef hij.

Die waarschuwing is zeker ook gericht tegen de EU, die met de Digital Services Act de macht van die techbedrijven beteugelt en grotere platforms verplicht de verspreiding van desinformatie tegen te gaan - volgens die bedrijven, en ook volgens de Amerikaanse regering, een vorm van censuur is. Het Amerikaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de Europese wetgeving op dit vlak bestempeld als ‘Orwelliaans’ en vice-president JD Vance heeft gesteld dat Europa de persvrijheid verkwanselt. En nu dreigt Trump dus met nieuwe handelstarieven, ongeacht het akkoord.

Landbouw

Dat roept de vraag op wanneer de president zijn oog op de landbouw richt. Het is de VS al lang een doorn in het oog dat de EU de import van Amerikaanse chloorkippen, hormoonvlees en genetisch gemodificeerde gewassen niet toestaat, en de boeren daar hadden verwacht dat Trumps handelsakkoord de toegang van die producten zou regelen. De Amerikaanse ambassadeur in het Verenigd Koninkrijk had, bij het overleg over een Britse handelsdeal, naar de Europese voedselveiligheidsregels verwezen als ‘het museum van de landbouw’.

Er is nu wel afgesproken dat de VS meer bisonvlees (zonder hormonen) en ketchup naar de EU kan exporteren, maar de Amerikaanse boeren hadden op meer gerekend. Veel meer. En Trump staat in eigen land onder druk, hij ziet zijn populariteitscijfers dalen terwijl de verkiezingen voor het Huis van Afgevaardigden (de Amerikaanse Tweede Kamer) dichterbij komen. Hij zal de steun van Amerikaanse boeren niet willen verliezen, en om die te behouden zou hij woeste stappen kunnen gaan zetten.

Als dat gebeurt, kan de Europese landbouwsector zich schrap gaan zetten. Er ligt nu weliswaar een akkoord, maar dat is niet de garantie voor stabiliteit en zekerheid waar Von der Leyen op rekent. Niet met aan de andere kant een president die zo grillig is als Donald Trump.