Column: BBB-ministers kunnen nog aan 'droge stikstofknop' draaien

Bij de Provinciale Statenverkiezingen kreeg BBB in iedere provincie de meeste stemmen. De mensen waren de ‘oude politiek’ zat, BBB was voor velen het enige logische alternatief. Een jaar later was dat bij de Tweede Kamerverkiezingen al anders, doordat Pieter Omtzigt NSC oprichtte. BBB pakte nog wel zeven zetels mee, en dat bracht de partij in het kabinet. BBB was voor die andere partijen vooral belangrijk voor de stemverhouding in de Eerste Kamer. Het gaf boeren vooral hoop op een realistischer beleid en het legaliseren van de PAS-melders. Of BBB de kaart van de Eerste Kamer bij de komende verkiezingen nog steeds kan spelen, is de vraag.

BBB soleerde

Doordat het demissionaire kabinet op een aantal dossiers een andere richting in wilde slaan, en dat deed met kabinetsleden die weinig bestuurlijke ervaring hadden, vroeg dat meer tijd dan het kabinet kreeg. Dat gold helaas ook voor de BBB. Alleen Mona Keijzer leek toegerust te zijn op een kabinetspost. De rest begon aan een steile leercurve. En wie zijn oor te luister legt in Den Haag, hoort dat BBB redelijk alleen soleerde op landbouw en weinig inspraak duldde bij de formatie. Dat was terug te zien in de debatten in de Tweede Kamer. Coalitiegenoten als VVD en NSC leken soms wel oppositiepartijen. Ze kwamen daar ook nog mee weg, doordat ze zich beriepen op het extraparlementaire karakter van het kabinet.

Weinig slagkracht

Deze optelsom zorgt ervoor dat er weinig voorstellen naar de Tweede Kamer gingen waarover gestemd kon worden. Een voorstel om de kritische depositiewaarden voor stikstof uit de wet te schrappen en te vervangen door iets anders, is daar nooit terechtgekomen. De algemene media, geen groot voorstander van kabinet-Schoof, kon er de afgelopen weken geen genoeg van krijgen om die beperkte slagkracht in te wrijven. Of deelnemers aan opinieonderzoeken zich daardoor laten leiden, weet ik niet. BBB schommelt daarin tussen de één en twee zetels, en dan doe je niet meer mee.

Rekenkundige ondergrens

De BBB denkt zelf dat het potentieel tien zetels is. Om die te verzilveren moet er nog wel wat veranderen. In de eerste plaats moet BBB burgers dan oplossingen geven. Daar heeft de partij nog 4,5 maand voor. Kansen daarvoor zijn er ook. Vooral op het stikstofdossier. Wanneer de vergunningverlening weer op gang wordt gebracht voor de woningbouw, profiteert de landbouwsector mee. Het interessante is dat Wiersma haar collega Keijzer van Wonen daarbij kan helpen door het invoeren van de rekenkundige ondergrens. Die hoeft niet langs de Tweede en Eerste Kamer, en kan zo in rekenmodel Aerius worden gezet. Net als bij de 25 kilometer afkapgrens kan uiteindelijk de Raad van State daar een uitspraak over doen. Dat is te laat voor de verkiezingen van 29 oktober, maar het kan de vergunningverlening in ieder geval op termijn van het slot krijgen.

Droge stikstof

Er zit ook een ‘droge stikstofknop’ in rekenmodel Aerius, waar de minister aan kan draaien. En dat kan direct. In het ‘Startpakket Nederland van het slot’ van 25 april van Wiersma staat de volgende passage: „In de tussentijd wordt ook kritisch gekeken naar het gebruik van Aerius in vergunningverlening, en welke verbeteringen daarin kunnen worden aangebracht. Daarbij worden ook de wetenschappelijke inzichten over droge depositie meegenomen.”

Er is inmiddels aardig wat wetenschappelijk bewijs dat de droge stikstofdepositie binnen Aerius flink wordt overschat. Twee derde van de totale berekende stikstofdepositie bestaat uit droge stikstofdepositie. Op basis van de wetenschap ligt die de helft lager. Dat scheelt nogal wat en brengt in veel natuurgebieden de stikstofdepositie onder of in de buurt van de KDW. Het RIVM beweert altijd dat het model de laatste stand van de wetenschap bevat. Dus als de BBB-bewindslieden daarop doordrukken, zal de vergunningverlening vanaf 1 oktober makkelijker gaan. Dat is namelijk de datum waarop jaarlijks de update plaatsvindt. En dat is wel mooi voor de verkiezingen.

Burgers zullen dat binnen 29 dagen niet direct merken, maar een beetje politicus kan dat in een campagne wel verkopen. Als dat lukt, hebben al die boeren niet voor niets op BBB gestemd en kunnen ook andere Nederlanders de partij aan extra zetels helpen.