Zuid-Holland gaat verder met aangepast stikstofplan, Staten willen regie houden

Nu het voorstel door Provinciale Staten is aangenomen, betekent het dat het college verder gaat met het uitwerken en onderzoeken van vier maatregelen. Dit zijn de bedrijfsgerichte doelsturing via ammoniakplafonds voor de melkveehouderij, overgangzones nabij Natura 2000-gebieden, actief grondbeleid en de inzet op beleid voor boeren die vrijwillig willen stoppen, de zogenoemde 'natuurlijke stoppers'.

Waar het in de bespreking in de commissie nog knetterde en zelfs coalitiepartij BBB het plan terug naar de keukentafel stuurde, kreeg het provinciebestuur in de ruim zes uur durende Statenvergadering woensdag vanuit zowel de coalitie als opposite complimenten over het verbeterde voorstel en de nadere uitleg die de afgelopen dagen via verschillende Statenbrieven werden gegeven.

Toch deden de Zuid-Hollandse partijen nog de nodige aanpassingen en oproepen aan het college. Er werden in eerste instantie maar liefst 18 aanpassingsvoorstellen (amendementen) en 24 moties ingediend om het college bij te sturen.

'Moeilijkste dossier ooit'

Verantwoordelijk gedeputeerde Mariëtte van Leeuwen (BBB) leek daarvan onder de indruk. „Dat hoge aantal geeft al aan hoe complex het onderwerp is. Het is voor mij het moeilijkste dossier ooit.”

Van alle ingediende moties werden er uiteindelijk 9 amendementen en 12 moties aangenomen, omdat verschillende partijen moties en/of amendementen introkken omdat ze een toezegging van verantwoordelijk gedeputeerde Mariëtte van Leeuwen (BBB) kregen dat dit meegenomen gaat worden bij de verdere uitwerking.

Werving landbouwgrond vrijwillig

Het gaat bijvoorbeeld om een amendement van BBB die het college de opdracht geeft om alleen vrijwillig landbouwgrond voor extensivering of bedrijfsverplaatsing te verwerven, maar ook een motie van de Partij voor de Dieren die het college oproept om bij de verdere uitwerking de mogelijkheden te onderzoeken om voorrang te geven aan gebiedsspecifieke maatregelen in gebieden rond de meest kwetsbare Natura 2000-gebieden. Beide voorstellen worden al uitgewerkt, dus zijn overbodig.

In de moties en amendementen waar wel over werd gestemd, leken Statenleden in sommige gevallen eensgezind dat er nu echt wat moet gebeuren om Zuid-Holland van het stikstofslot te halen. Opvallend: onder enkele moties staan de namen van de BBB en Partij voor de Dieren; vaak liggen de visies van deze partijen ver uit elkaar.

Maatregelen uitvoerbaar

Voor de landbouw wijzen politici op de effectiviteit, betaalbaarheid en de haalbaarheid van de vier maatregelen. Coalitiepartijen VVD, BBB, CDA en GroenLinks-PvdA willen dan ook samen met oppositiepartijen SGP en Partij voor de Dieren dat er een menukaart met maatregelen voor ammoniakreductie wordt ontwikkeld. Met zo'n overzicht moet duidelijk worden wat maatregelen opleveren aan emissiereductie en wat de kosten zijn voor de boer.

Pauline de Bes (JA21) wees Mirjam Nelisse (VVD) als indiener van het amendement erop dat boeren op dit moment door alle onzekerheid lastig financiering kunnen krijgen. „Dat is nodig voordat je een menukaart voorlegt."

Volgens Nelisse is dat niet nodig: „Voer- en managementmaatregelen vragen geen grote investeringen van boeren."

Beloning

Via een ander amendement regelen dezelfde partijen dat boeren die de komende vier jaar veel ammoniak reduceren, daarvoor financieel beloond moeten worden. Hiervoor moeten verschillende scenario's onderzocht worden: hoe groter de reductie, hoe hoger de beloning. Deze stikstofopbrengst zou vervolgens aan de PAS-melders gegeven moeten worden. Het college zag wel wat in dit voorstel van de coalitiepartijen en gaat dit onderzoeken.

Juridische houdbaarheid

Daarbij was er ook veel aandacht voor de juridische houdbaarheid van maatregelen. Zo moet er zoveel mogelijk naar de daadwerkelijke ammoniakuitstoot gekeken worden.

Uit onderzoek van onder meer CDM blijkt namelijk al dat de stikstofcorrectiefactor op papier niet altijd overeen komt met de praktijk. Bij de nadere uitwerking moet daar wel oog voor zijn. Ook moeten de vier maatregelen voor advies voorgelegd worden aan de Landsadvocaat.

Scheiding stikstofoxiden en ammoniak

Een brede wens die er leeft, is om een scheiding tussen stikstofoxiden (nox) en ammoniak (NH3) te maken. In Zuid-Holland is namelijk het overgrote deel van de stikstofuitstoot afkomstig van de industrie en niet vanaf de landbouw. „Dat rechtvaardigt ook deze scheiding", aldus Van Leeuwen. „We hebben de stellige overtuiging dat het Rijk aan zet is om deze scheiding aan te brengen, maar we hebben inmiddels zelf ook inzichten verkregen waaruit zou blijken dat het ook zou kunnen. Dat is in nog geen enkele provincie gedaan. Ondanks dat het een kop is op landelijk beleid, gaan we dit verder uitzoeken."

Van Leeuwen legde uit dat de provincie werkt aan een juridisch geborgd registratie- en een reductiesysteem voor Nox voor de sectoren mobiliteit, industrie en woningbouw.

Nieuw voorstel

De komende maanden staan in het teken van de verdere uitwerking van Sane. In het najaar komt er dan een nieuw voorstel naar Provinciale Staten. Dan is er voor Statenleden opnieuw de mogelijkheid om bij te schaven.

De Staten hameren erop dat GS aandacht moet houden voor boeren en andere bedrijven die te maken krijgen met de plannen. Een motie van de coalitiepartijen CDA, BBB, Pvda-GroenLinks en SGP die het college oproept om de gebiedsprocessen serieus te nemen en deze te ondersteunen, kreeg bijna unanieme steun vanuit de Zuid-Hollandse Staten.

Pauzeknop

Niet alle partijen zijn voorstander van het provinciale stikstofplan. Een motie van Forum voor Democratie (FvD), Hart voor Zuid-Holland en de PVV om voor Sane de pauzeknop in te drukken totdat het kabinet met een nieuwe visie op stikstofbeleid komt, haalde geen meerderheid.

Het Statenvoorstel werd met 38 stemmen voor en 12 tegen aangenomen.