Column: Kabinet verankert natuursituatie uit 1950 tot wettelijke doelen

Volgens het ministerie is het noodzakelijk dat er concretere natuurdoelen gesteld worden. Daarvoor somt het ministerie een lijst met redenen op. Er is een resultaatverplichting om tot een gunstige staat van instandhouding te komen, de Ecologische Autoriteit adviseert het, het ligt vast in de Omgevingswet, et cetera. Als je goed kijkt zijn al die argumenten vooral vanuit Nederland bedacht of is het een interpretatie van Nederland over de Brusselse richtlijnen. Kijk je naar de Vogel- en Habitatrichtlijn zelf dan mogen beschermde habitattypen niet verslechteren en soorten niet achteruit gaan en moet er toegewerkt worden naar een gunstige staat van instandhouding. Wanneer die gunstige staat bereikt moet worden is niet vastgelegd. Het gaat er dus om dat de natuur zich ontwikkelt in die richting en dan voldoe je als lidstaat aan de richtlijn.

Extra meetlatten

Met deze vernieuwde doelen zet het ministerie daar een flinke ambitie bij bovenop. Wat de consequenties zijn voor de Nederlandse samenleving is onduidelijk, maar de huidige stikstofcrisis laat in ieder geval zien dat het verstrekkende gevolgen kan hebben. Per habitattype en soort zijn nu doelen in oppervlakte en aantal vastgesteld en die wil het ministerie wettelijk gaan verankeren. Dat betekent dat er heel veel nieuwe meetlatten bij komen die gehaald dienen te worden. Lees: als ze niet gehaald worden dan kunnen organisaties als Greenpeace en MOB naar de rechter stappen en dat laten afdwingen. Dan kun je zeggen, dat hoeft niet erg te zijn en natuur is belangrijk voor iedereen, dus wat is er op tegen. Maar de wijze waarop Nederland de afgelopen twintig jaar aan natuur heeft gewerkt qua beleid en wetgeving heeft tot een enorme polarisatie geleid. Met extra ambities puur op ecologische gronden, wordt dat alleen maar versterkt. Dat lijkt mij niet wenselijk.

1950

Interessant is hoe LVVN tot die nieuwe meetlatten is gekomen. In de stukken die het ministerie naar buiten bracht met de doelen staat dat niet. Er wordt verwezen naar onderzoeken van Wageningen Universiteit en Sovon, maar als het gaat om de oppervlakten van de habbitattypen moet je nog verder terug. Het basisrapport is ‘Gunstige referentiewaarden voor oppervlakte en verspreidingsgebied van Natura 2000 habitattypen in Nederland’. Het rapport is in 2014 gepubliceerd en gebruikt 1950 als basisjaar. Dus de oppervlakte die toen voorkwam in Nederland is gebruikt als uitgangspunt om tot oppervlaktedoelen te komen.

Europese verplichtingen

De vraag is of Brussel dat vraagt van alle lidstaten. Het antwoord is nee. Het Natura 2000-netwerk is er gekomen om Europa breed de natuur in stand te houden. Brussel vraagt niet aan iedere lidstaat om per land voor alle habitattypen en vogelrichtlijnsoorten tot een gunstige staat van instandhouding te komen. Dat is een Nederlandse ambitie. Brussel vraagt ook niet om terug te kijken naar 1950 en dat als basis te gebruiken. Ook dat is een Nederlandse invulling. Wat vraagt Brussel wel? Voorkomen van verslechtering en werken aan verbetering sinds de aanwijzing van de Natura 2000-gebieden in 2004. Verslechtering van de natuur is gemiddeld genomen gestopt en op veel plekken verbetert de natuur inmiddels weer. De nieuwe Europese Natuurherstelverordening vraagt aan lidstaten dat in 2030 op 30 procent van de oppervlakte die nog niet in goede staat is binnen de Natura 2000-gebieden herstelwerkzaamheden plaatsvinden. Ik denk dat Nederland zomaar koploper of ‘het beste jongetje van de klas’ kan zijn in Europa als het gaat om deze verplichting.

Ambitie natuurherstel

Nederland was voor de stikstofuitspraak van Raad van State in 2019 al bezig met natuurherstel en door die uitspraak is daar een enorme extra impuls aan gegeven. En gezien de plannen die er allemaal liggen, komt daar de komende jaren nog van alles bij. Dus daar kan Nederland gewoon aan voldoen of voldoet Nederland al aan. De Nederlandse ambitie is zelfs veel groter. Onder het vorige kabinet startte het ministerie Programma Natuur met de ambitie om in 2030 voor 70 procent van de beschermde habitattypen en soorten op land de condities te scheppen voor een gunstige staat van instandhouding. Lees natuurherstelmaatregelen.

Tweede Kamerfracties

Kortom, we zijn goed op weg om de Europese verplichtingen na te komen. Dit kabinet stelde bij haar aantreden dat nationale koppen op Brussels beleid geschrapt zouden worden. Nu het kabinet zich daar zelf niet aan houdt, ben ik benieuwd wat de Tweede Kamerfracties van VVD, PVV, NSC en BBB gaan doen.