Aantal koeien en varkens daalt, grote regionale verschillen

Nederlandse melkveehouders hielden in 2024 in totaal 1,54 miljoen melkkoeien, een afname van 30.000 dieren (1,9 procent) ten opzichte van 2023. Dat blijkt uit de landbouwtelling van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

De totale rundveestapel in Nederland bestond op 1 april uit 3,77 miljoen dieren, waaronder melk- en kalfkoeien, jongvee voor de melkveehouderij, vleeskalveren, jongvee voor vleesproductie, stieren en overige koeien. Dit is eveneens een afname van 1,9 procent vergeleken met 2023.

Ruim 41 procent van alle runderen in Nederland wordt gehouden als melkkoe. De gemeenten Súdwest-Fryslân en De Fryske Marren herbergen de meeste melkkoeien, met respectievelijk 65.000 en 34.000 dieren.

Het aantal jongvee voor de melkveehouderij nam in het afgelopen jaar af met 20.000 dieren (2,5 procent) tot 967.000 stuks.

Ontwikkeling melkveestapel

Het aantal melkkoeien schommelt al tientallen jaren rond de 1,5 miljoen. In 2007 daalde het aantal tot 1,41 miljoen, waarna het langzaam toenam tot 1,74 miljoen in 2016, het jaar na de afschaffing van het melkquotum. Sinds 2017 is het aantal melkkoeien echter met 150.000 dieren (7,8 procent) gedaald, mede door de invoering van het fosfaatreductieplan.

De krimp van de melkveestapel was het grootst in Limburg, waar het aantal koeien in de afgelopen zeven jaar met ruim 22 procent daalde. Ook in Noord-Brabant, Zuid-Holland en Gelderland kromp de melkveestapel aanzienlijk, met respectievelijk 14,9 procent, 14,9 procent en 11,4 procent. Utrecht vormde een uitzondering: hier groeide het aantal melkkoeien met 4,4 procent, aldus de CBS-cijfers.

Het aantal jongvee daalde tussen 2017 en 2024 met 230.000 stuks.

Minder melkveebedrijven

Sinds 2017 is het aantal melkveebedrijven met 23 procent afgenomen. In 2024 staan er nog 13.900 bedrijven geregistreerd, een daling van 2,6 procent ten opzichte van 2023.

Hoewel het aantal bedrijven afneemt, stijgt de gemiddelde bedrijfsomvang. In 2024 telde een gemiddeld melkveebedrijf 111 koeien, tegenover 110 in 2023 en 94 in 2017. De grootste bedrijven bevinden zich in Flevoland, met gemiddeld 157 melkkoeien per bedrijf. Ook in de noordelijke provincies Groningen (136), Friesland (129) en Drenthe (127) zijn de bedrijven bovengemiddeld groot.

Daling aantal varkensbedrijven

Het aantal varkens is mede door de stoppersregeling en de subsidieregeling sanering varkenshouderij (Srv) sinds 2020 afgenomen. Ten opzichte van 2017 is er een daling van 15 procent van het aantal varkens te zien.

Het aantal bedrijven met varkens daalde eveneens. Dit jaar met 3,5 procent in vergelijking met 2023 naar bijna 3.000 bedrijven. In zeven jaar tijd nam het gemiddeld aantal varkens per bedrijf met 19 procent toe naar 3.434. In 2017 was dit gemiddelde nog 2.883. De schaalvergroting van bedrijven zet door. Dit komt voornamelijk doordat relatief kleine bedrijven de afgelopen jaren zijn gestopt met het houden van varkens.

Bijna de helft van het aantal varkens is gehuisvest in Noord-Brabant. In deze provincie nam het aantal bedrijven met varkens in zeven jaar tijd met 37 procent af, het aantal varkens daalde met bijna 18 procent minder hard. Land van Cuijk (646 duizend) en Venray (518 duizend) zijn in 2024 de gemeenten met de meeste varkens.

Trend migratie

Wat verder opvalt is dat het aantal varkens in de provincies Zeeland, Flevoland, Groningen en Friesland is toegenomen. In Flevoland bijna met 80 procent en in Friesland met ruim 30 procent. Dit zijn echter varkensarme gebieden en de komende jaren zal duidelijk worden of de migratie van varkensbedrijven naar deze provincies een trend gaat worden.

Andere sectoren

Ook het aantal melkgeiten liep het laatste jaar iets terug. Het aantal schapen daalde met bijna 13 procent. Dit komt door het blauwtongvirus dat sinds september 2023 voorkomt, vooral bij schapen. Dit blijkt uit de meest recente cijfers van de landbouwtelling van het CBS.​