Buijtenland van Rhoon: biodiversiteitsverbetering boeren nog onvoldoende beloond

Sinds 2018 wordt in het Buijtenland van Rhoon actief ingezet op natuurinclusieve landbouw. Vanuit de brancheorganisatie BO Akkerbouw is de BiodiversiteitsMonitor Akkerbouw (BMA) ontwikkeld, waarmee de biodiversiteitsprestaties landelijk kunnen worden gemeten aan de hand van acht indicatoren. Begin 2023 werd de BiodiversiteitsMonitor Akkerbouw gelanceerd als onderdeel van het Deltaplan Biodiversiteitsherstel.

KPI’s en biodiversiteit

De afgelopen twee jaar is door het Louis Bolk Instituut onderzocht hoe het Buijtenland van Rhoon scoort op de BMA en of de KPI’s (kritische prestatie indicatoren) invloed hebben op de gemeten biodiversiteit in het gebied. Ook de economische kant van het verhaal werd belicht. Tijdens het symposium gaven verschillende sprekers vanuit het Louis Bolk Instituut, BO Akkerbouw, boeren uit het Buijtenland van Rhoon en ketenpartijen aan hoe de resultaten van de KPI’s zouden kunnen worden gewaardeerd.

Score bovengemiddeld

Het Buijtenland van Rhoon presteert bovengemiddeld op de zogeheten KPI-indicatoren van de BMA, zo blijkt uit het onderzoek. Dat geldt voor bijvoorbeeld natuur en landschapsruimte, ruimtelijke diversiteit, aandeel rustgewassen en organische stofbalans. Verbeteringen zijn nog nodig op punten als gewasbeschermingsmiddelengebruik en stikstofoverschot, hoewel er al vooruitgang zichtbaar is. ‘De effecten van deze maatregelen zijn teruggevonden in een verhoogde biodiversiteit in het gebied’, aldus gebiedscoöperatie Buijtenland van Rhoon waarin de boeren zijn vertegenwoordigd. ‘Een aantal doelsoorten vogels zoals kneu, gele kwikstaart en roodborsttapuit nam toe. De bodemvruchtbaarheid is ook toegenomen. Al met al blijkt wel dat biodiversiteit lastig te meten is door tal van factoren die metingen beïnvloeden, zoals het weer en het feit dat de biodiversiteitsontwikkeling meer tijd nodig heeft.’

Beloningsinstrument

Dankzij de lagere pachtprijs, beheervergoedingen en relatief groter areaal per boer in het Buijtenland van Rhoon is het saldo per hectare nagenoeg toereikend om op een natuurinclusieve manier te boeren. ‘Als sommige van deze voordelen wegvallen zou een aanvullende beloning nodig zijn’, stelt de gebiedscoöperatie. ‘Dat geldt ook voor andere boeren in Nederland.’ De BMA is een instrument dat hiervoor kan worden ingezet. De beloning kan bijvoorbeeld vanuit verschillende afnemers van de gewassen komen, wat uiteindelijk doorberekend zal moeten worden aan de consument. Een ketenpartij stelt hierover: ‘Als mensen vijf cent meer zouden betalen voor een zakje friet bij de McDonald’s, zouden boeren al een stuk eerlijker worden beloond.’ Voorzitter van de gebiedscoöperatie Gerard Doornbos sloot het symposium af met de conclusie: ‘Het bedrijfsleven en de keten hebben nog stappen te zetten, maar ook de overheid kan hieraan bijdragen.’