Clingendael: Green Deal onderschat Europees belang van Nederland als landbouwland

Door klimaatverandering zullen grote delen van Zuid-Europa in de komende generatie hun potentie voor voedselproductie verliezen, zo stellen LTO en de Vlaamse Boerenbond. Om die reden hebben zij opdracht gegeven aan Instituut Clingendael en het Vlaamse Instituut voor Landbouwonderzoek (ILVO) om de beleidsmatige omgang met vruchtbare delta’s binnen de Europese Unie te evalueren. Dinsdag publiceerden Clingendael en ILVO het rapport ‘Vruchtbare Delta’s, Re-balancing EU’s Agriculture’.

Mislukte oogsten

‘In Spanje, Portugal, Griekenland, delen van Italië en Frankrijk zijn mislukte oogsten en droogte nu al aan de orde van de dag’, aldus de twee boerenorganisaties. ‘Tegelijkertijd is het vanuit strategisch oogpunt cruciaal dat het Europese continent - ook op langere termijn - over voldoende voedselautonomie blijft beschikken. De oorlog in Oekraïne en toenemende handelsspanningen met China illustreren dat belang.’

Productief en innovatief

Het rapport benadrukt het belang van de vruchtbare delta’s in Noordwest-Europa, waaronder Nederland en Vlaanderen. ‘De agrarische sector is in deze regio’s veerkrachtig, hoogproductief, innovatief en levert landbouwkundige kennis waar wereldwijd gebruik van wordt gemaakt, maar onze boeren en tuinders kunnen niet aan het onmogelijke worden gehouden. Juist daarom moet de verduurzamingsslag stapsgewijs en vanuit regionaal maatwerk worden aangepakt', stellen Clingendael en ILVO. 'Tussen verschillende Europese lidstaten bestaan grote verschillen en deze werken door in het karakter van de agrarische sectoren.' Het Europese beleid zou hier volgens de beide onderzoeksinstituten meer dan nu het geval is, rekening mee moeten houden.

Ruimte voor flexibiliteit

In het rapport bekritiseren Clingendael en ILVO de huidige top-down aanpak van de Green Deal. ‘Door de complexiteit van de land- en tuinbouw zijn starre langetermijndoelen met vergaande ambities niet werkbaar.’ Juist om de Europese ambities voor verduurzaming van de landbouw te bewerkstelligen, pleiten de wetenschappers voor een flexibelere bottom-up-benadering en meer ruimte voor de lidstaten. Door de gevolgen van landbouwbeleid te monitoren en het beleid daarop met maatwerk aan te passen.

Haalbaar en realistisch

LTO Nederland roept beleidsmakers op om af te stappen van starre lange termijnambities en zich te richten op de problemen en uitdagingen waar de sector nú mee wordt geconfronteerd. ‘Meer flexibiliteit, aanpassend vermogen en marktprikkels zijn hierbij cruciaal.’ Aan nieuwe Europarlementariërs vraagt LTO om een langetermijnvisie op voedselproductie te ontwikkelen die ‘met het oog op de geopolitieke verschuivingen en klimaatuitdagingen, veiligheid en voedselzekerheid waarborgt’.