Vergunningverlening Schiphol veel soepeler dan bij PAS-melders

Eind april publiceerde NRC een artikel dat toonde hoe het ministerie de stikstofregels rondom Schiphol had afgezwakt, zodat de luchthaven makkelijker een natuurvergunning kon krijgen. Reden voor André Flach (SGP) om daar een debat over aan te vragen. Voor de minister was het des te pijnlijker omdat ze een paar maanden geleden, bij een debat over de Natuurherstelwet, de Kamer had verweten de mond vol te hebben over natuurherstel, maar als puntje bij paaltje komt, te kiezen voor de economie.

Flach wilde dat de minister nog wel voor de voeten werpen. Hij herhaalde wat Van der Wal toen had gezegd: „Ik ga de Kamer een spiegel voorhouden. Want ik ben ontzettend blij dat ik de hele Kamer hoor praten over het belang van natuurherstel, maar ik weet ook dat op het moment dat er echte keuzes moeten worden gemaakt tussen economische activiteiten of de natuur, uw Kamer vaak kiest voor economische activiteiten."

"Na het lezen van de NRC-publicatie over de besluitvorming rond de natuurvergunning voor Schiphol vraag ik me voortdurend af: heb ik hier geluisterd naar een stuk zelfreflectie van de minister in plaats van een spiegel?", vroeg Flach zich af. Het NRC-artikel toonde volgens hem toch een beeld dat Schiphol, de economie, voor alles ging.

„Beseft de minister dat dit de geloofwaardigheid aantast van uitspraken over omvallende natuur, over het voorkomen van geitenpaadjes en over de allerhoogste prioriteit voor legalisering van de vele schrijnende PAS-knelgevallen?" vroeg hij.

Ook andere Kamerleden trokken de vergelijking tussen de behandeling van Schiphol enerzijds en de PAS-melders. „Voor PAS-melders en interimmers is het al jarenlang uitzichtloos", zei Rosanne Hertzberger (NSC). „Het ondernemen is hen onmogelijk gemaakt, door overheidsfalen zitten zij in een juridisch moeras waar niemand hen uit kan helpen. En Schiphol, dat de meeste stikstof uitstoot, krijgt zonder moeite een vergunning."

„Schiphol kreeg de vergunning, terwijl 1,865 PAS-melders wachten en de natuur niet is hersteld", stelde Sandra Beckerman (SP). „Ondanks alle mooie woorden over het helpen van de natuur, de PAS-melders en de woningbouw, is het altijd weer Schiphol dat wint."

CDA'er Eline Vedder wilde weten hoe het kan dat bedrijven en provincies boerderijen opkoopt voor hun stikstofruimte, terwijl PAS-melders vertwijfeld achterblijven.

Verschillende regels

Er waren ook Kamerleden die de gebeurtenissen verdedigden. Thom van Campen (VVD) stelde dat Schiphol zich gewoon aan de regels had gehouden. Dat kwam hem op kritiek van Vedder te staan. „Het wrange is dat de regels niet voor iedereen hetzelfde zijn", wierp ze hem voor de voeten. „ Voor de categorie 'koopkrachtigen' waren de regels namelijk anders dan voor de categorie 'niet koopkrachtigen'. Mensen die op hun eigen benen met hun eigen diepe zakken zich uit de problemen weg konden kopen, hadden te maken met andere spelregels dan gedupeerden die afhankelijk waren van een overheid voor een oplossing."

Ook Hertzberger wilde weten waarom de regels niet voor iedereen hetzelfde zijn. Zij wees op de afstandsgrens van 25 kilometer en de hoogtegrens van 900 meter, waarbuiten stikstof niet direct meer wordt toegewezen aan een bron. „Daardoor hoeft Schiphol maar voor 10 tot 20 procent van de 54 miljoen kilo stikstof die ze uitstoot, verantwoording af te leggen, terwijl we voor boeren doorrekenen tot drie getallen achter de komma."

Het is enorm scheef, constateerde ze. „De grote uitstoters hebben eigenlijk de minste problemen en de laagste uitstoters, de PAS-melders, de grootste. Dat is de wereld op zijn kop."

In haar antwoord wees Van der Wal erop dat zij niet het bevoegd gezag is voor de PAS-melders. Dat zijn de provincies. Voor Schiphol was zij dat wel. „En daarnaar kijk ik puur in mijn rol van bevoegd gezag", zei ze. „Dat is helemaal technisch: is er voldoende gemitigeerd om verslechtering uit te sluiten?" Dat thema staat lost van haar beleidsinzet, vond ze, dat zijn twee verschillende rollen. „En het staat ook los van wat ik doe voor de PAS-melders."

Coalitie verdeeld

De positie van de PVV was opmerkelijk. De partij, die eerder fel tegen het opkopen van boerderijen door Schiphol was, was dat nu niet meer. „Wij hebben eraan getwijfeld of we aan dit debat mee wilden doen", zei PVV-Kamerlid Jeanet Nijhof-Leeuw. „Want als we alle feiten op een rij zetten, constatern wij dat de Royal Schiphol Group niets te verwijten valt."

Toen Beckerman haar erop wees dat haar partij wel een motie had gesteund die stelde dat Schiphol en anderen moeten stoppen met de jacht op stikstof, en dat die ruimte zou moeten worden ingezet voor de natuur en PAS-melders, stelde Nijhof dat ze er geen zicht op had of die motie was uitgevoerd.

Daarmee was haar partij, naast de VVD, een van de twee partijen in de toekomstige coalitie, en slechts een van de twee in de Kamer, die de gang van zaken verdedigde. Misschien niet verrassend, want haar partijgenoot Barry Madlener, de beoogd minister van Infrastructuur en Waterstaat, zou een dag later bij de hoorzitting over zijn nieuwe functie, gloedvol de positie van Schiphol verdedigen. „Economie is heel belangrijk", zei hij daar. „Schiphol moet een mainport blijven."

NSC'er Rosanne Hertsberger was daarentegen fel van leer getrokken tegen die gang van zaken, die voor Schiphol veel gunstiger uitpakte dan voor PAS-melders.

Wat de vierde partij in de coalitie ervan vond? Dat werd niet bekend. De BBB had ervoor gekozen om niet aan het debat deel te nemen.